Табиғи қышқылдар мен негіздер. Индикаторлар

Сабақтың тақырыбы

Табиғи қышқылдар мен негіздер. Индикаторлар.

№7 зертханалық  тәжірибе: «Ерітінділердің қышқылдық және сілтілік ортасын анықтау».

Оқу мақсаты

7.3.4.1 – «қышқылдық» және «сабындылық» қасиеттер кейбір табиғи қышқылдар мен сілтілердің белгілері болуы мүмкін екенін білу;

7.3.4.2 – химиялық индикаторлар метилоранж, лакмус, фенолфталеинді және олардың әртүрлі ортадағы түстерінің өзгеруін білу;

7.3.4.3 – рН шкаласы  негізінде әмбебап индикаторды қолданып, сілтілер мен қышқылдарды анықтай алу.

Сабақтың мақсаты

Барлық оқушылар білу керек:

• қышқылдарға анықтама береді, қандай қасиеті барын анықтайды;
• негіздерге анықтама береді, қандай қасиеті барын анықтайды;
• индикатор туралы ақпарат алады.

 Көптеген оқушылар білу керек:

• индикатордың көмегімен қышқыл мен сілтіні ажырата алады.

 Кейбір оқушылар білу керек:

• ерітінділердің қышқылдық және сілтілік ортасын зерттеп, қорытындылайды.

Бағалау критерийі

Оқушылар оқу мақсатына жетеді, яғни:

• табиғи қышқылдар мен сілтілердің белгілерін біледі;
• химиялық индикаторларды, олардың түсінің өзгеруін, рН мәндерін біле алады;
• қышқыл және сілті ерітінділерін бір-бірінен индикатордың көмегімен ажыратуды үйренеді, зерттейді.

Тілдік мақсаттар

* Мақала немесе диалог түріндегі қауіпсіздік ережелері жайлы қысқаша мазмұндама жазу.

Пәнге қатысты лексика мен терминология.  CLIL-әдісін қолдану.

Индикатор – Indicator. Лакмус қағазы – Lacmus paper. Фенолфталеин – phenopthalein. Метилоранж – methylorange.  pH орта –  pH medium, ерітінді – solution, бейтарап – neutral, бейтараптану, қышқылдылық – acid, сілтілілік – alkalies pl.

Диалогке/жазылымға қажетті:

https://bilimland.kz/kk/courses/chemistry-kk/bei-organikalyq-ximiya/bei-organikalyq-qosylystardyng-mangyzdy-klastary/lesson/indikatorlar

https://bilimland.kz/kk/courses/chemistry-kk/bei-organikalyq-ximiya/bei-organikalyq-qosylystardyng-mangyzdy-klastary/lesson/bei-taraptanu-reakcziyalary

 Әмбебап индикатор... алынады. Қышқылдардың рН мәні... және негіздердің мәні... Рн шкаласы... қолданылады. Зертханада қауіпсіздік өте маңызды, себебі… Қышқылдар теріні күйдіреді, себебі... Зертханада/тәжірибе жүргізу кезінде, біз… жасауымыз/жасамауымыз керек/керек емес.

Құндылықтар

Ортақ істің нәтижесіне жауапкершілік; жеке жұмыс – өмір бойы білім алу,  өз бетімен жұмыс орындау кезінде адалдылық.

Пәнаралық байланыс

Жаратылыстану, дүниетану  https://bilimland.kz/kk# 

Алдыңғы білім

https://bilimland.kz/kk/courses/zharatylystanu/deneler-men-zattar/lesson/sujyqtyqtardyng-qasietteri  Табиғаттану→Табиғат элеметтері.

https://bilimland.kz/kk/courses/zharatylystanu/tabihattanu/lesson/zharatylystanu-tabihat-turaly-hylymdar-zhiyntyhy  Денелер мен заттар→Сұйықтықтардың қасиеттері.

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтың жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Сабақтың басы

7 минут

Ұйымдастыру кезеңі. Психологиялық ахуал туғызу.

3 минут.  «Шаттық шеңбері» арқылы «Ащы және тәтті», яғни әр оқушылар өзінің бойындағы бір жағымды, бір жағымсыз қасиетті айтады. (Бұл оқушылардың өзін-өзі бағалап, бүгінгі тақырыпты ашуға түрткі болады.)

4 минут. Топқа бірігу.  Оқушылардың алдына түссіз ерітінділер құйылған сынауықтар ұсынылады. Әр оқушының қолына әмбебап индикаторы беріліп, 1 сынауықты тексеріп көру ұсынылады. Индикатор түсіне сәйкес (қызыл, көк, түссіз, таңқурай түсіне қарай) төмендегі топтарға бірігеді. Тақырыпты ашуға екінші түрткі жасалады.

1-топ: «Лакмус».

2-топ: «Фенолфталеин».

3-топ: «Индикатор».

4-топ: «Метилоранж».

https://bilimland.kz/kk/courses/education-movies/uchebnye-filmy/ximiya/lesson/qyshqyldar-men-siltiler  Қышқылдар мен сілтілер видеотоптамасын көрсету арқылы оқушылармен бірлесіп жаңа тақырып, сабақтың мақсаты, күтілетін нәтиже ашылады.  Бағалау парағы таратылады.

Әмбебап, метиоранж индикаторлары, ішіне 8 сынауыққа сірке қышқылының,

8 сынауыққа ас содасының ерітінділері,

8 сынауыққа су құйылады. Сынауық штативі.

https://bilimland.kz/kk/courses/education-movies/uchebnye-filmy/ximiya/lesson/qyshqyldar-men-siltiler  Видееотоптама. Қышқылдар мен сілтілер.

Сабақтың ортасы

30 минут

Оқушылардың оқылым дағдысын дамыту мақсатында оқулық мәтінімен жұмыс жасалады және  мәтіндегі негізгі терминдерді  CLIL-әдісі арқылы (терминдердің қазақша-ағылшынша атауларын) «Мидың суреті» әдісін қолданып, жаңа тақырыппен танысады.

 №7 зертханалық тәжірибе

https://bilimland.kz/kk/courses/chemistry-kk/zhalpy-ximiya/bastapky-himiyalyk-tusinikter/lesson/ximiya-zharatylystanu-hylymyximiya_estestvennaya_nauka

Бейне жазба көрсету арқылы қауіпсіздік ережесін есіне түсіреді 

Ерітінділердің қышқылдық және сілтілік ортасын зерттеу

https://bilimland.kz/kk/courses/chemistry-kk/bei-organikalyq-ximiya/bei-organikalyq-qosylystardyng-mangyzdy-klastary/lesson/ph-shkalasy рН шкаласы 2-3 бет. рН шкаласының ашылуы, бейнежазбасын көру арқылу тыңдалым дағдысын қалыптастыру.

Бейнежазбадан кейін тыңдалым дағдысын тексеру үшін тапсырма орындату:

Мақсаты: қышқылдық, негіздік орталарды индикатордың түсін өзгертуі арқылы анықтауды үйрену.

Құралдар мен реактивтер: сынауықтар, штатив, натрий гидроксиді, мыс (ІІ), хлориді, тұз қышқылы, су, лакмус, фенолфталеин, метилоранж.

Жұмыс барысы: https://bilimland.kz/kk/courses/chemistry-kk/bei-organikalyq-ximiya/bei-organikalyq-qosylystardyng-mangyzdy-klastary/lesson/ph-shkalasy  Тапсырмаларын жеке компьютерде қалыптастырушы бағалау тапсырмаларын орындау:

Зертханалық тәжірибе жасау. Әр оқушының алдына белгісіз, түссіз 3 стақандағы ерітінді беріледі. Әртүрлі индикатор қағаздары беріледі.  Берілген заттардың  қышқыл, сілті, суға индикаторларды әсер ету арқылы  кестені толтыру арқылы жазылым дағдыларын дамытуға тапсырма беріледі.  

https://bilimland.kz/kk/courses/chemistry-kk/bei-organikalyq-ximiya/bei-organikalyq-qosylystardyng-mangyzdy-klastary/lesson/indikatorlar Индикаторлар. Қалыптастырушы бағалау тапсырмалары:

Алған білімді өмірмен байланыстыру.

https://bilimland.kz/kk/courses/chemistry-kk/bei-organikalyq-ximiya/bei-organikalyq-qosylystardyng-mangyzdy-klastary/lesson/oksidter-olardyng-zhiktelui-zhane-qasietteri Оксидтердің сумен әрекеттесуі. 3-бет. Алған білімдерін бекіту. Дұрыс және бұрыс жауапты тапсырма.

https://bilimland.kz/kk/courses/simulation/ximiya/lesson/ph-shkalasy Виртуалды зертхана рН шкаласы

Оқулық, https://bilimland.kz/kk/courses/chemistry-kk/zhalpy-ximiya/bastapky-himiyalyk-tusinikter/lesson/ximiya-zharatylystanu-hylymy

ximiya_estestvennaya_nauka 

Химия зертханасындағы қауіпсіздік ережесі. 5-бет

https://twig-bilim.kz/kz/film/acids-and-alkalis-part-1 Қышқылдар және сілтілер-1.

https://bilimland.kz/kk/courses/chemistry-kk/bei-organikalyq-ximiya/bei-organikalyq-qosylystardyng-mangyzdy-klastary/lesson/ph-shkalasy рН шкаласы 2-3 беттер.

https://bilimland.kz/kk/courses/chemistry-kk/bei-organikalyq-ximiya/bei-organikalyq-qosylystardyng-mangyzdy-klastary/lesson/indikatorlar Индикаторлар

https://bilimland.kz/kk/courses/chemistry-kk/bei-organikalyq-ximiya/bei-organikalyq-qosylystardyng-mangyzdy-klastary/lesson/oksidter-olardyng-zhiktelui-zhane-qasietteri Оксидтердің сумен әрекеттесуі. 3-бет.

https://bilimland.kz/kk/courses/simulation/ximiya/lesson/ph-shkalasy Виртуалды зертхана рН шкаласы

Сабақтың соңы

3  минут

Бағалау. Бағалау парағы арқылы оқушы өзін-өзіі бағалайды.

Үй тапсырмасы. Төмендегі фильмдерді көріп, бүгінгі сабақты байланыстырып,  «Табиғи қышқылдар мен негіздер» тақырыбында  ой-толғау жазу.

https://twig-bilim.kz/kz/film/acids-and-alkalis-part-1   Қышқылдар және сілтілер: 1-бөлім. 

https://twig-bilim.kz/kz/film/acids-and-alkalis-part-2  Қышқылдар және сілтілер: 2-бөлім. 

3 минут. Рефлексия.  «SMS» ұялы телефон арқылы «Қызық. Қиын. Құнды» ойларын жазу.

Қалам, бағалау парағы, ұялы телефон,

https://twig-bilim.kz/kz/film/acids-and-alkalis-part-1  Қышқылдар және сілтілер: 1-бөлім. 

https://twig-bilim.kz/kz/film/acids-and-alkalis-part-2  Қышқылдар және сілтілер: 2-бөлім. 

Саралау – оқушыларға қалай  көбірек қолдау көрсетуді  жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

 

Саралау іріктелген тапсырмалар, нақты бір оқушыдан күтілетін нәтижелер, оқушыға дербес қолдау көрсету, оқу материалдары мен ресурстарын оқушылардың жеке қабілеттерін есепке ала отырып іріктеу (Гарднердің жиындық зият теориясы) түрінде болуы мүмкін.

Саралау уақытты ұтымды пайдалануды есепке ала отырып, сабақтың кез-келген кезеңінде қолданыла алады

Бұл бөлімде оқушылардың сабақ барысында үйренгенін бағалау үшін қолданатын әдіс-тәсілдеріңізді жазасыз

Денсаулық сақтау технологиялары.

Сергіту сәттері мен белсенді  іс-әрекет түрлері.

Осы сабақта қолданылатын Қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары 

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба?

Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз. 

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?