Тербелiстердiң серпімді ортада таралуы. Толқындық қозғалыс. Көлденең және қума толқындар. Толқынның ұзындығы. Толқынның таралу жылдамдығы
Сабақтың мақсаты |
Толқындық қозғалыс. Механикалық толқын түрлерін білу. Толқынның ұзындығы. Толқынның таралу жылдамдығы. Толқынның таралу қасиетінің маңыздылығын түсіну. |
||
Күтілетін нәтиже |
А. Толқын ұзындығын, таралу жылдамдығын есептер шығарғанда қолдана алады. В. Толқынның таралу қасиетін түсінеді. С. Толқындық қозғалысты және толқын түрлерін біледі. |
||
Әдіс-тәсілдер |
Жеке, жұптық және топтық әдіс, "Миға шабуыл" әдісі, сыни ойлау Блум таксономиясы, формативті бағалау, АКТ, тест жұмысы. |
||
Құрал-жабдықтар |
ресурс парақтары, жұмыс дәптері, маркер, флипчарт, күлегештер, суреттер. |
||
Ақпарат көздері |
Физика, 9-сынып оқулығы, тақырыпқа байланысты видео, интернет, интерактивті тақта, презентация.
www.BilimLand.kz, www.iTest.kz, www.iMektep.kz ресурстары. |
||
Бағалау әдістері |
Формативті бағалау. Топтық бағалау. |
||
Жаңа сабақ |
45 минут |
||
Кезеңдері |
Уақыт |
Мұғалім іс-әрекеті |
Оқушы іс-әрекеті |
Ұйымдастыру. Сәлемдесу, журнал бойынша түгендеу. Оқушыларды психологиялық дайындау, өзін-өзі реттеу, ынтымақтастық атмосферасын құру. |
2 минут |
1. Оқушыларға психологиялық ахуал туғызамын. 2. Толқын түрлері бейнеленген қағаз қиындыларынан сурет құрау арқылы топқа бөлемін. 3. Топ ережелерін сақтауды сұраймын. 4. Бағалау парақтарын таратамын. |
Сәлемдеседі, кезекші оқушы сабақта жоқ оқушыны атап айтып шығады, сабаққа назар аударады.
Суреттің көрінісін шығару арқылы 3 топқа бөлінеді. |
Білу Жаңа тақырып мазмұны бойынша Не? Қандай? Қалай? Нені? Қашан? Не істеді? деген сияқты сұрақтарға жауап беретін толық ақпарат жинақталуы қажет. |
2 минут |
1. Не білесің? 2. Өмірде қандай мысалдар бар? 3. Қандай құбылыстарда кездеседі?
|
Әр топ сыни тұрғыдан ойлауды дамыта отырып, сурет бойынша толқын түрлерін, өз ойларын айтады. Бір-бірімен идея алмасады. |
Түсіну
Неге? Неліктен? Себебі? Не үшін? сұрақтары оқушының жоғарыда берген жауаптарына оларды тереңдету үшін қойылады.
|
5 минут |
Экраннан М.Жұмабаевтың "Толқын" өлеңінің бейнебаянын тамашалайды.
https://www.youtube.com/watch?v=Wnk8oJ6xRkA. Сол бейнебаяннан не түсінгені туралы сұрау.
Оқушыларға топтық жұмыс тапсырылады.
|
1. Осы тақырыпқа байланысты келешекте не білгілері келетіндігі жөнінде өз ойларын жеткізу арқылы сабақтың мақсатын айқындайды. 2. Әр топқа тапсырмалар үлестірілді. 1-топ. Осы өлең жолдары сізге таныс па? Қазақ әдебиеті сабағынан өздері оқыған өлең туралы еске түсіріп айтады. 2-топ. Өлеңнің авторы кім? Ол ақын туралы не білесіңдер? М.Жұмабаевтың өмірбаяны мен шығармашылығынан қысқаша мәлімет береді. 3-топ. «Толқын» өлеңінің мағынасын қалай түсінесіңдер? Осы өлең жолдарының өмірлік мағынасын қалай түсінетіндіктерін жеткізеді. |
Қолдану
|
10 минут |
Топтық жұмыс. Әр топқа тақырыпқа байланысты тапсырмалар беріледі. Тапсырманы жеке оқу, топпен талдау, постер жасайды. Нәтижесі постер қорғаумен аяқталады. bilimland.kz сайтынан бейнебаян көрсету арқылы сұрақтар қою. 1. http://www.itest.kz/lekciya_tolqyndar 2. http://www.itest.kz/lekciya_tolqyndar 3. https://bilimland.kz/kk/courses/physics-kk/mexanika/tolqyndar/lesson/tolqyndyq-qozhalys |
1. Әр топ тақырып бойынша жұмыстанады.
1-топ. Толқындық қозғалыс. Механикалық толқын таралуын сипаттайды. 2-топ. Көлденең және бойлық толқындар жайлы айтады. Шеңберлік, сфералық және жазық толқындар. 3-топ. Сейсмикалық толқындар мен дыбыс толқындарын сипаттайды.
Топпен өзара бағалау критерийлерін ескере отырып, смайликтер беру арқылы бағалайды. |
|
6 минут |
1. Жаңа тақырып бойынша негізгі ақпаратты презентация арқылы көрсетіп, дәптерлеріне жазып алу ұсынылады.
2. www.bilimLand.kz сайтынан: https://www.youtube.com/watch?v=Z1lRIiJNbDA http://www.itest.kz/lekciya_tolqyndar https://bilimland.kz/kk/courses/physics-kk/mexanika/tolqyndar/lesson/tolqyndyq-qozhalys https://bilimland.kz/kk/courses/simulation/fizika/lesson/tolqyndar http://imektep.kz/muzikalyk-aspaptar https://bilimland.kz/kk/courses/physics-kk/mexanika/tolqyndar/lesson/dybys сайт беттерінен мына мәліметтерді қамтыды. - механикалық толқындар, толқын ұзындығы, жиілігі және амплитудасы; - белгілі бір ортада берілген жылдамдықта белгілі бір жиіліктегі толқынның ұзындығын анықтау; - бір ортадан екінші ортаға өтетін толқынның әрекетін сипаттау. - механикалық толқынды сипаттау; - толқын жиілігі, ұзындығы мен жылдамдығының арасындағы байланысты көрсету; - бойлық және көлденең толқындарды айыра білу; - механикалық толқындарға мысал келтіру; - толқындардың энергия тасымалдау жолы; - сейсмикалық толқындардың табиғаты және таралуы; - дыбыс толқындары; - музыкалық аспаптар шығаратын дыбыстар; - әуендегі дыбыстар. |
Жаңа тақырып бойынша ең негізгі ұғымдар мен шамаларды дәптерлеріне жазады. Әр топ өзіне берілген тапсырманы орындайды.
|
Талдау
|
10 минут |
Топтық жұмыс. Есеп шығару. 1-топ. 1. Егер толқындардың таралу жылдамдығы 340 м/с-қа тең болса, онда 200 Гц жиіліктегі дыбыс толқынның ұзындығын анықтаңдар. (1,7 м) 2. Егер толқын ұзындығы 0,6 м-ге тең болса, онда толқынның екінші және бесінші жалдарының арасындағы қашықтықты анықтаңдар? (1,8 м) 2- топ. 1. Егер 0,002 с периодпен тербелетін дыбыс көзі суда ұзындығы 2,9 м болатын толқындарды тудыратын болса, онда судағы дыбыстың жылдамдығын анықтаңдар? (1450) 2. Теңіздегі толқындардың жақын орналасқан жалдарының арасындағы қашықтық 10 м. Егер толқындардың жылдамдығы 3 м/с болса, онда толқындардың қайықтың қабырғасына соғылу жиілігі қандай? (0,3 Гц)
3-топ. 1. Қозғалмайтын бақылаушының жанынан біріншісінен бастағанда 20 с ішінде 6 толқын жалдары жүріп өткен. Егер толқындардың жылдамдығы 2 м/с болса, онда толқын ұзындығы және тербелістің периоды қандай? (8м, 4 с) 2. Судың бөлшектерінің тербеліс периоды 2 с-қа тең, ал аралас жылдардың арасында қашықтық 6 м. Осы толқындардың таралу жылдамдығын анықтаңдар. (3 м/с)
Өз-өздерін бағалау парағы №1 Күні: ----------------------- Пәні: Физика Сыныбы: 9 «А» Оқушының аты-жөні: -------------------------------------------- Тапсырма: карточкадағы есептерді шығару. Мақсаты: толқын ұзындығы, таралу жылдамдығын қолданып, есепті шығару, тест тапсырмасын орындау.
Күтілетін нәтиже: А. №1. Формуланы біледі. В. №2. Есепті шығарады. С. №3. Уақытқа сай жұмыстанады. Д. №4. Тест жұмысын орындайды. Барлығы: 6 балл. 1-5 балл – «3». 6-10 балл – «4». 11-15 балл – «5». |
1. Оқушылар есепті топта жеке жұмыс, жұптық жұмыс, топтық жұмыс жүргізе отырып талқылау.
2. Әрбір оқушы критерий бойынша өзін-өзі бағалайды.
|
Жинақтау
|
5 минут |
Жеке жұмыс. http://www.itest.kz/exam_test?test_id=683418163 сайтында "Толқындар" бөлімінен 10 сұрақты тест жұмысын орындап, дұрыс жауаптарын тексереді. |
Әр оқушы тест жұмысын орындап болған соң, интерактивті тақтада дұрыс жауабы көрсетіліп, өз қателерін тексеріп бағалайды. |
Бағалау
|
5 минут |
«Бес жолды өлең» әдісі 5 жолды өлең шығару. 1 жол – тақырыбы. 2 жол – екi сын есiм. 3 жол – үш етiстiк. 4 жол – өлеңнiң негiзгi идеясы. 5 жол – тақырыпқа балама сөз. Қорытынды жасау, анықтама беру, мазмұнды жүйелеу. |
1. Толқын. 2. Механикалық. 3. Таралады, қозғалады, тасымалдайды. 4. Судағы толқындар механикалыққа жатады. 5. Үзіліссіз тербелістер. |
Рефлексия |
"Ет тартқыш, чемодан, сұрақ". |
Не ұнады? Нені үйрендім? Нені істей алмадым? сұрақтарына сүйеніп жапсырма қағазға пікірлерін жазып оқиды. |
|
Үйге тапсырма беру |
Оқушылардың пікірлері немесе бағалау критерийі бойынша оларды бағалау, тақырып бойынша үй тапсырмасын беру. |
Оқушылар өзара бағалауына түсініктеме береді. Үй тапсырмасын дәптерлеріне жазып алады. |